Ο Βίκτωρας Χατζηαβραάμ, δήμαρχος της κατεχόμενης Μόρφου, δηλώνει έτοιμος να στηρίξει σχέδιο λύσης που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα και λειτουργικότητα της Κύπρου, αλλά την ίδια ώρα επισημαίνει πως κάποιοι έχουν βολευτεί με την παρούσα κατάσταση, πλουτίζουν ή κάνουν καριέρα βασισμένοι πάνω σε αυτήν. Πενήντα χρόνια από την κατάληψη της Μόρφου ο δήμαρχός της καταθέτει τις σκέψεις του για το σήμερα και το αύριο της πόλης του ειδικά και της Κύπρου γενικά.
Μισός αιώνας από τα τραγικά γεγονότα του 1974. Μισός αιώνας από την κατάληψη της Μόρφου. Οι διακηρύξεις, τα συνθήματα και τα μεγάλα λόγια δεν έφεραν και δεν φέρνουν αποτέλεσμα. Τι περιμένετε ως Μορφίτες;
Ως Μορφίτες δεν περιμένουμε τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από ό,τι ο κάθε πρόσφυγας και ο κάθε Κύπριος που ζει με την ελπίδα της επίλυσης του Κυπριακού. Περιμένουμε όλοι να δούμε επιτέλους μια σχετική κινητικότητα που θα μας αφήνει μια χαραμάδα ελπίδας, ότι μια μέρα θα επιστρέψουμε στην κατεχόμενη γη μας, στην αγαπημένη μας Μόρφου.
Αυτό είναι το μόνο που χρειαζόμαστε για να συνεχίσουμε να αντέχουμε, για να συνεχίσουμε να προσπαθούμε. Αυτή την προοπτική είναι που ζητούμε από την εκάστοτε κυβέρνηση, να παλέψει με όλες της τις δυνάμεις για να τη διατηρήσει με κάθε τρόπο ζωντανή.
Ξέρουμε ότι η λύση δεν θα έρθει από τη μια μέρα στην άλλη, ξέρουμε ότι ο αγώνας μας έχει ακόμη δρόμο, παρά τα 50 χρόνια που έχουν ήδη παρέλθει. Η παρούσα κατάσταση όμως δεν μπορεί να συνεχιστεί αφού εδώ και χρόνια το Κυπριακό έχει ατονήσει και δυστυχώς, με όλες τις πρόσφατες διεθνείς εξελίξεις και τις περιφερειακές συγκρούσεις που δικαίως απασχολούν όλο τον κόσμο αυτή τη στιγμή, το Κυπριακό δεν υπάρχει πλέον σε καμία διεθνή ατζέντα.
Αυτό που περιμένουμε λοιπόν ως Μορφίτες είναι την επανέναρξη μιας ουσιαστικής προσπάθειας για λύση του Κυπριακού, είναι να υπενθυμίσει κάποιος τη διεθνή κοινότητα ότι σε αυτόν τον βασανισμένο τόπο υπάρχουν άνθρωποι που εδώ και μισό αιώνα περιμένουν καρτερικά να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Θυμάμαι πριν λίγα χρόνια, με αφορμή την τραγική επέτειο της κατάληψης της πόλης σας, στις 16 Αυγούστου 1974, γράψατε «… κανείς δεν μας καταλαβαίνει». Ποιοι δεν σας καταλαβαίνουν κ. δήμαρχε -στην Κύπρο ή εκτός ή και εντός κι εκτός- και γιατί δεν σας καταλαβαίνουν;
Κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει πλήρως τον πόνο ενός πρόσφυγα που περιμένει 50 χρόνια να επιστρέψει στον τόπο του. Ο χρόνος που περνάει χωρίς ελπίδα επιστροφής δυστυχώς κάνει ακόμη πιο έντονη αυτή την απώλεια, αφού οι μνήμες μας ξεθωριάζουν και οι δεσμοί μας με τους συνδημότες μας και την πόλη μας αποκόπτονται.
Το βάρος της προσδοκίας και η αβεβαιότητα για το μέλλον αποτελούν πληγές που μόνον ο ίδιος ο πρόσφυγας μπορεί να κατανοήσει πλήρως, γιατί η Μόρφου για εμάς δεν είναι απλά ένας τόπος, αλλά η ίδια η ταυτότητα και η ιστορία μας.
Το να περάσεις τα πιο πάνω μηνύματα σε ξένους, που δεν έχουν τα ίδια βιώματα, σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουν την ιστορία μας, που δεν έχουν ιδέα για τα τραγικά γεγονότα του 1974 και το Γολγοθά που έκτοτε ανεβαίνουμε εμείς οι πρόσφυγες, είναι το μεγαλύτερο στοίχημα για έναν κατεχόμενο δήμο.
Δυστυχώς δεν είναι πολλοί αυτοί που μπορούν να καταλάβουν τον πόνο μας και επειδή με ρωτάτε αν αυτό ισχύει και στην Κύπρο, δυστυχώς οφείλω να πω ότι σε αρκετές περιπτώσεις, ούτε εντός της ίδιάς μας της πατρίδας δεν βρίσκουμε την απαραίτητη κατανόηση αφού κάποιοι έχουν βολευτεί με την παρούσα κατάσταση, πλουτίζουν ή κάνουν καριέρα βασισμένοι πάνω σε αυτήν ή, ακόμη χειρότερα, κάποιοι απλά θεωρούν ότι αφού η κατοχή δεν έχει αγγίξει αυτούς και τα συμφέροντά τους απλά δεν τους αφορά.
Όταν συναντάτε ξένους τι σας λένε; Και όταν συναντάτε τον (εκάστοτε) Πρόεδρο της Δημοκρατίας τι σας λέει;
Όταν συναντούμε ξένους αξιωματούχους συνήθως εκφράζουν συμπόνια και κατανόηση για την κατάστασή μας, αναγνωρίζοντας, όπως λένε, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε. Συχνά, μάλιστα, υπόσχονται πως θα κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν μέσω διπλωματικών προσπαθειών για την επίλυση του Κυπριακού και την επιστροφή των προσφύγων στις πατρογονικές τους εστίες.
Φυσικά, οι δηλώσεις τους αυτές τις πιο πολλές φορές παραμένουν γενικές, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη για διεθνή συνεργασία και στις μακροπρόθεσμες λύσεις. Λέω τις πιο πολλές φορές γιατί η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν και αρκετοί από αυτούς με πλούσια δράση και ουσιαστική προσφορά στην προσπάθεια του δήμου μας για διαφώτιση, συμβάλλοντας ουσιαστικά στον αγώνα μας για να διατηρηθεί ζωντανό το εθνικό μας πρόβλημα και να παραμείνει ψηλά στην ατζέντα των ξένων κρατών και των διεθνών οργανισμών.
Όσον αφορά τους εκάστοτε Προέδρους της Δημοκρατίας, και λόγω της μακρόχρονης μου παρουσίας στο Δημοτικό Συμβούλιο Μόρφου τόσο ως δήμαρχος όσο και ως δημοτικός σύμβουλος, έχει τύχει να συναντηθώ με αρκετούς από αυτούς, μας λένε περίπου τα ίδια πράγματα που μας λένε και οι ξένοι, με τη διαφορά ότι εκφράζουν την ετοιμότητά τους να προσέλθουν στον διάλογο και να εργαστούν με όλες τους τις δυνάμεις για την εξεύρεση μιας λειτουργικής λύσης για το Κυπριακό, παρά την τουρκική αδιαλλαξία.
Με τα πιο πάνω δεν θέλω να πω ότι οι εκάστοτε Πρόεδροι της Δημοκρατίας δεν εκφράζουν τις ειλικρινείς τους προθέσεις. Είμαι σίγουρος ότι όλοι θα ήθελαν να βρεθεί μια λύση που θα επανενώνει την πατρίδα μας. Αυτό που περιμένουμε όμως να ακούσουμε από τη δική μας εκάστοτε κυβέρνηση είναι τους τρόπους που θα χρησιμοποιήσουμε για να καμφθεί επιτέλους η αδιαλλαξία της Τουρκίας και τους τρόπους με τους οποίους θα υποχρεώσουμε τους κατοχικούς ηγέτες να προσέλθουν ξανά στο τραπέζι των συνομιλιών για να βρεθεί αυτή η πολυπόθητη λύση.
Και η επίδοση ψηφισμάτων στις πρεσβείες των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας δεν είναι πια παρωχημένη πράξη;
Δυστυχώς δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω με την πιο πάνω τοποθέτησή σας. Είναι αλήθεια ότι ως θεσμός η επίδοση ψηφισμάτων στις πρεσβείες των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι πλέον παρωχημένος και χωρίς τη βαρύτητα που θα θέλαμε να έχει, αφού τις πλείστες των περιπτώσεων τα ψηφίσματα αυτά παραλαμβάνονται από υπαλλήλους της πρεσβείας και σχεδόν κατά κανόνα δεν λαμβάνουμε οποιαδήποτε απάντηση από τον παραλήπτη του ψηφίσματος.
Η επόμενη ερώτηση που λογικά πρέπει να μου θέσετε είναι γιατί συνεχίζουμε τότε να το κάνουμε. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η ενέργειά μας αυτή λειτουργεί έστω και ως μια απλή υπενθύμιση προς τους πρεσβευτές των κρατών αυτών, ότι ασχέτως αν έχουν περάσει 50 ολόκληρα χρόνια, έστω και αν τα τελευταία πάρα πολλά χρόνια υπάρχει μια διαρκής στασιμότητα στο κυπριακό πρόβλημα, υπάρχουν ακόμη άνθρωποι στην Κύπρο που ζουν με την ελπίδα της επιστροφής.
Η παρουσία μας στις πρεσβείες ή ακόμα και η αποστολή ενός ψηφίσματος διαμαρτυρίας εξακολουθεί να έχει έναν πολύ σημαντικό συμβολικό χαρακτήρα και ευελπιστούμε ότι θα συνεχίσει να υπενθυμίζει στους ισχυρούς της γης ότι στην Κύπρο υπάρχουν ακόμη πρόσφυγες και ότι η πατρίδα μας συνεχίζει να ταλανίζεται από το πρόβλημα της εισβολής και της κατοχής.
Οι πληροφορίες, αν και αντιφατικές ή ανεπιβεβαίωτες, κάνουν λόγο για ετοιμασία σχεδίου λύσης. Τι περισσότερο ξέρετε εσείς; Και πώς τοποθετείστε, γενικότερα, έναντι ενός τέτοιου ενδεχομένου;
Δυστυχώς δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω κάτι περισσότερο από αυτό που γνωρίζει όλος ο κόσμος, αυτά δηλαδή που ακούμε στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις, διαβάζουμε στις εφημερίδες, παρόλο που, κατά την άποψή μου, θα έπρεπε.
Όσον αφορά το πώς τοποθετούμαι έναντι του ενδεχόμενου της ετοιμασίας ενός νέου σχεδίου λύσης, νοουμένου ότι πρόκειται για σχέδιο που προνοεί μια βιώσιμη και λειτουργική λύση, που θα επανενώνει την Κύπρο και τον λαό της στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, η οποία θα στηρίζεται στις αρχές και τα ψηφίσματα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να προνοείται η παρουσία ξένων στρατών και εγγυήσεων, δηλώνω από τώρα έτοιμος να σταθώ αρωγός σε κάθε προσπάθεια της εκάστοτε κυβέρνησης προς αυτή την κατεύθυνση.
Με νωπή τη λαϊκή εντολή κ. Χατζηαβραάμ, ποιες προτεραιότητες θέτετε για τον δήμο σας;
Προτεραιότητά μας ως κατεχόμενος δήμος δεν μπορεί να είναι άλλη από τον αγώνα για επιστροφή στην κατεχόμενη γη μας, τη διατήρηση της μνήμης της κατεχόμενης πόλης μας, τη διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και τη διαφώτιση των ξένων για το εθνικό μας πρόβλημα.
Από εκεί και πέρα, ως Δημοτικό Συμβούλιο έχουμε θέσει ως στόχο να εργαστούμε για τη σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ των Μορφιτών καθώς επίσης, ίσως και το πιο σημαντικό, να προσεγγίσουμε και να ενημερώσουμε τη νέα γενιά με στόχο να τους μεταλαμπαδεύσουμε την αγάπη μας για τη Μόρφου και να τους κάνουμε ενεργούς δημότες.
Πέρα από τη διατήρηση της μνήμης και της υπενθύμισης του χρέους, ποια καθήκοντα έχει σήμερα ένας κατεχόμενος δήμος;
Έχω ήδη αναφερθεί πιο πάνω στον ρόλο που έχουν να διαδραματίσουν οι κατεχόμενοι δήμοι σε σχέση με τη διατήρηση της ταυτότητας των δημοτών τους, με τη σύσφιγξη των μεταξύ τους σχέσεων, αλλά και το πιο σημαντικό, που είναι να καταφέρουν να φέρουν κοντά στον δήμο και στις ρίζες τους τη νέα γενιά του τόπου μας.
Είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουν όλοι ότι οι κατεχόμενοι δήμοι, παρά την ιδιομορφία τους, δεν παύουν από το να είναι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης και να έχουν δημότες. Ως κατεχόμενοι δήμοι έχουμε χρέος απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους να διαφυλάξουμε τα δικαιώματά τους και να προσπαθήσουμε να τους εξυπηρετήσουμε όπως μπορούμε. Προφανώς δεν έχουμε να κάνουμε με πάρκα, καθαριότητα και πεζοδρόμια. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν σοβαρά διαχρονικά θέματα προσφυγικής πολιτικής που χρήζουν βελτίωσης, υπάρχουν προβλήματα στους προσφυγικούς συνοικισμούς που πρέπει να επιλυθούν άμεσα και οι κατεχόμενοι δήμοι θα πρέπει να είναι η φωνή του κάθε πρόσφυγα για αυτά τα θέματα.
Παράλληλα, έχουμε χρέος να ενημερώνουμε διαρκώς τους δημότες μας για τα δικαιώματά τους και να εργαστούμε με κάθε τρόπο για να μπορέσουμε να διαφυλάξουμε την ιστορία και τον πολιτισμό της κατεχόμενης πόλης μας.
